جرم سوء استفاده از سفید مهر و سفیدامضا +نحوه رسیدگی+طرح شکایت
1- جرم سوء استفاده از سفید مهر وسفید امضا چیست؟
2- جرم سوء استفاده از سفید مهر وسفید امضا چه ارکانی دارد؟
3- نحوه شکایت از جرم سوءاستفاده ازسفید امضا چگونه است؟
4- فرآیند رسیدگی به جرم سوءاستفادهاز سفید امضا چگونه است؟
5- برای شکایت از جرم سوءاستفاده ازسفید امضا چقدر هزینه باید بکنم؟
6- برای شکایت از جرم سوءاستفاده ازسفید امضا چه مدارک و اسنادی لازم است؟
تعریف:
یکی از صورت‌های جرم خیانت در امانت سواستفاده از سفید مهر یا سفید امضا است.
مطابق ماده 673 قانون مجازات اسلامی: هرکس از سفید مهر یاسفید امضائی که به
او سپرده شده است یا به هر طریقی به دستآورده سوء استفاده کند، به یک تا سه
سال حبس محکوم خواهد شد.»
جرمسوء استفاده از سفید امضا از جرایم علیه اموال محسوب میشود که این‌گونه
تعریف میشود :
نوشتن متقلبانه یا بر خلاف توافق دربالای امضا یا مهر در یک سند یا نوشته‌ای که
سپرده شده یا به دست آمده است.
ارکان تشکیل دهنده جرم سوء استفادهاز سفید مهر یا سفیدامضا:
ارکان جرم سوء استفاده از سفید مهر یاسفید امضا هم مانند تمام جرایم دیگر به
سه دسته تقسیم میشود:
1-عنصر قانونی
2- عنصر مادی
3- عنصر معنوی
عنصر قانونی
مستند قانونی جرم سوءاستفاده از سفید مهریا سفید امضا ماده673 قانون مجازات
اسلامی(بخش تعزیرات )میباشد، البته در بعضی از قوانین به طور خاص مقرراتی
مبنی بر سوء استفاده از امتیازات یااسناد یا اموال جرم انگاری شده است.
عنصر مادی
هر جرمی نمایی مادی در جامعه دارد وجامعه از تحقق آن تاثیر می‌پذیرد
و شامل رفتار مجرمانه و موضوع جرم وشرایط و اوضاع و احوال لازم برای تحقق جرم است .
رفتار مجرمانه: رفتار مجرمانه عبارتست ازعمل یا رفتاری که قانون حالات مختلف آن را
از جمله انجام یا عدم انجام آن و وضعیتیا حالت و حسب هر جرم اعلام و برای آن
مجازات تعیین نموده است.
موارد مهم در مورد رفتار مجرمانه:
الف) نوع سوء استفاده و طریقه انجام آن موثر نیست.
ب) باید سوء استفاده متضمن نوعی ضرر اعم از مادی و معنوی و حیثیتی یا تجاری باشد.
عنصر روانی
جرم سوء استفاده از سفید مهر یا سفیدامضا از جمله جرایم عمدی و نیازمند عنصر معنوی
یا روانی می باشدکه شامل دو قسمت است:
1-سوء نیت عام:
سوء نیت عام ناشی از اراده فرد مرتکب در انجام رفتار مجرمانه یعنی نوشتن و مکتوب کردن
مطالبی کهواقعیت ندارند و خلاف قانون بر روی سند سفید امضا یا سفید مهر می باشد.
2-سوء نیت خاص:
قصدی که برای به سر انجام رساندن یا ضرر زدن یا نفع بردن را در بعضی از مواقعبه عنوان
سوء نیت خاص مطرح می شود .
شروع به جرم سوء استفاده از سفیدمهر و سفید امضا:
شروع به جرم سوئ استفاده از سفید مهر وسفید امضا به علت اینکه در قانون به طور صریح
جرم شناخته نشده پس جرممحسوب نمی‌شود مگر اینکه خلاف ان توسط قانونگذار تصریحشود،
بنابراین شروع به جرم سوء استفاده از سفید مهر یا سفید امضا جرم محسوب نمی‌شودمگر آنکه
اقدامات انجام شده از سوی شخص مرتکب عنوان مجرمانه داشته باشد که وی به مجازات همان
جرم محکوم خواهد شد.
معاونت در جرم سوءاستفاده از سفیدمهر یا سفید امضا:
معاونت در جرم در ماده 126 قانون مجازات اسلامی آمده است: در صورتی که در شرع یا قانون
مجازات دیگری برای معاون تعییننشده باشد،
مجازات وی این‌گونه میباشد:
جرائم موجب تعزیر یک تا دو درجه پایین‌تراز جرم ارتکابی است. مجازات معاون از نوع مجازات
قانونی جرمارتکابی است مگر درمورد مصادره‌ی اموال و انفصال دائم و انتشار حکم محکومیت
که مجازات معاون به ترتیب جزای نقدی درجه 4 و 6 و 7 می باشد.
شراکت در جرم سوء استفاده از سفیدمهر یا سفید امضا:
ماده 125 قانون مجازات اسلامی مستند بودنجرم بر رفتار همه را ضابطه شراکت اعلام می‌کند.
بنابراین اگر رفتار مجرمانه سوءاستفاده توسط دونفر یا بیشتر صورت بگیرد، همه آن‌ها را باید
شریک جرم محسوب نمود و مجازاتی معادل مجازات فاعل مستقل جرم را در مورد آن‌ها به اجرا
گذاشت.
چک سفید امضا:
در حالتی چک سفید امضا است که تاریخ ومبلغ و وجه چک در آن قید نشده باشد و فقط دارای
امضا باشد. چنانچه حتی یکیاز این موارد همراه با امضا در چکقید شود، دیگر آن چک سفید
امضا نخواهدبود.
تشریفات رسیدگی به جرم سفید امضا:
فردی که شکایت می‌کند باید اطلاع داشتهباشد که کدام مرجع قضایی صلاحیت رسیدگی به شکایت
وی را دارد که شکایت خود را به آن مرجعتقدیم کند.
این صلاحیت به دو گونه مطرح میشود:
1-صلاحیت ذاتی: مطابق ماده 301 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب سال 1392 :
دادگاه کیفری دو صلاحیت رسیدگی به تمامجرایم را دارد مگر انکه به موجب قانون
در صلاحیت مرجع دیگری باشد.»
با استناد به این ماده و همچنین مواد 302 و 303 و 304 کهاستثنائات دادگاه کیفری دو
را بیان می‌کند، می‌توان این‌گونه بیان نمود که جرم سوء استفاده از سفید امضااز لحاظ ذاتی
در صلاحیت دادگاه کیفری دومی‌باشد.
2-صلاحیت محلی: با توجه به مندرجات مواد 310 و 311قانون آیین دادرسی کیفری،
متهم در دادگاهی محاکمه میشود که جرم در حوزه‌یآن واقع شده باشد.
همچنین، شرکا و معاونین جرم در دادگاهیمحاکمه می‌شوند که صلاحیت رسیدگی به اتهام
متهم اصلی را دارد. با توجه به ماده‌ی فوق‌الذکر می‌توان گفتدادگاه صالح برای رسیدگی
به جرم سوء استفاده ازسفید امضا دادگاه وقوع جرم میباشد.
نحوه تقدیم شکوائیه:
برای اعلام شکایت نیازی به مکتوب کردن موضوعشکایت نیست ولی رویه این‌گونه هست
که یک فرم از قبل طراحی شده به شاکی تحویلداده میشود که وی باید شکایت خود را
در این فرمتوضیح دهد. بر اساس ماده 69 قانون آیین دادرسیکیفری، دادستان موظف
است شکایت کتبی و شفاهی را همه وقت قبول کند . شکایت شفاهی درصورت مجلس
قید شده و به امضا یا اثر انگشت شاکی می‌رسد .هرگاه شاکی سواد نداشته باشد،
مراتب در صورت جلسه قید میشود و انطباق شکایتبا مندرجات صورت جلسه تصدیق
میشود. حتی شب بودن یا ایام تعطیل مانعی برای طرحشکایت نیست.
هزینه های شکواییه:
بر اساس بند 4 و 17 ماده 3 قانون وصولبرخی از در آمدهای دولت و مصرف آن در موارد
مشخص، شاکی باید از بابت شکایت خود وتصدیق اوراق پیوستی شکواییه هزینه پرداخت
نماید که به صورت الصاق تمبر 50000 ریالی و 5000 ریالی میباشد که با مراجعهبه واحد
تمبر دادسرای صالحه این هزینه را پرداخت می‌کند.
شاکی و مشتکی عنه:
شاکی:
ماده 10 قانون آیین دادرسی کیفری در تعریف شاکی آورده است: بزه‌دیده شخصی است
که از وقوع جرم متحمل ضرر و زیان می‌گرددو چنانچه درخواست تعقیب مرتکب را بدهد،
شاکی و هر وقت جبران ضرر و زیان وارده را مطالبه کند، مدعی خصوصی نامیده میشود. »
مشتکی عنه:
به کسی که عنوان مجرمانه نسبت داده شدهاست تا زمانی که قرار مجرمیت علیه وی صادر
نشده متهم محسوب میشود و پس ازصدور قرار مجرمیت مجرم خواهد بود که پس از صدور
حکم محکومیت از وی به عنوان محکوم‌علیه یاد میشود.
اسناد و مدارک لازم برای شکایت:
1-دلایل و مدارک مانند سفد مهر یا سفیدامضا
2-دلایل و مدارک دال بر برداشت وجه نقداز طریق سوء استفاده از طریق سفید مهر و سفید امضا
3-اسامی شهود و مطلعین همراه با نشانی ومشخصات کامل
منابع:
قانون مجازات اسلامی
قانون ایین دادرسی کیفری
کتاب شیوه های عملی طرح و دفاع از دعوای کیفریگروه پژوهشی انتشارات چراغ دانش
درباره این سایت